مشاهیر فیزیک در تمدن اسلامی

عنوان : مشاهیر فیزیک در تمدن اسلامی انتشارات : پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی

مشاهیر فیزیک در تمدن اسلامی علی عبدا.. دفاع – جلال شوقی ترجمه : رضا محمد زاده پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی فهرست : بخش اول: سهم مسلمانان در علوم طبیعی منابع دانش علمی دانش عربی – مراحل دانش عربی – دانش عربی و میراث یونان تعریف علم طبیعی نزد اندیشمندان عرب نوشته فارابی- نوشته اخوان الصفا – تعریف غزالی – تعریف ابن ملکا – تعریف ابن خلدون اعتراف به برتری اعراب در طبیعیات روش علمی دانشمندان عرب روش یونانیان – روش جابر بن حیان – روش حسن بن هیثم – اعتراف به تقدم عرب در استفاده از روش علمی علم مناظر ( نور و بینایی) درآمد- علم مناظر نزد ابن خلدون – کتاب المناظر اثر ابن هیثم   - محتوای کتاب المناظر ابن هیثم – کیفیت     بینایی – ساختمان چشم و کارکردهای آن -   تعریف نور – بازتابش نور – انحراف نور – حرکت موجی علم أثقال ( سکون یا استاتیک ) – وزن مخصوص علم أثقال – مرکز ثقل – نیروی طبیعی – وزن مخصوص علم حرکت مفهوم حرکت مکانی – ارکان حرکت – حرکت انتقالی و حرکت وضعی – حرکت طبیعی و حرکت قسری – ارتباط حرکت با زمان – تحلیل حرکت واحد به دو حرکت مرکب – تکانه – قوانین حرکت بخش دوم: سهم مسلمانان در فیزیک -           فرزندان موسی بن شاکر : محمد و احمد و حسن مقدمه – کارنامه علمی فرزندان موسی – اندازه گیری محیط زمین – کتاب حیل – فعالیتهای فلکی – تألیفات فرزندان موسی کندی شرح حال – آثار فلسفس و علمی کندی – بعضی از تألیفات کندی – بعضی تلاشهای کندی در طبیعیات – مباحث نور – پدیده های طبیعی – سنگهای قیمتی -   شمشیرها و آهن – حرکت و زمان – پیرامون علم طبیعی -           رازی شرح حال و فعالیتها – تألیفات رازی در طبیعیات – بعضی تلاشهای رازی در طبیعیات – ماده نخستین – خصوصیات اجسام- زمان –     مکان – شکل عالم و حرکت آن – کیفیت بینایی – وزن مخصوص – فعالیتهای رازی در حوزه شیمی – فعالیتهای رازی در طب – سخنان رازی در مورد طبابت و معالجه – تألیفات طبی رازی -           حسن بن هیثم شرح حال = دیدگاه اندیشمندان شرق در مورد ابن هیثم – دیدگاه دانشمندان غربی -   روش ابن هیثم – اتاق تاریک – مسئله حسن – آثار حسن بن هیثم در عرصه فیزیک ، ریاضیات ، نجوم و فلسفه . -           شیخ الرئیس ابن سینا شرح حال – ابن سینا و زبان عربی – ابن سینا و شعر – ابن سینا و فلسلفه – دیدگاه متفکران شرق – دیدگاه اندیشمندان غرب – آثار علمی ابن سینا در علوم طبیعی – مهمترین تألیفات   وی – بعضی از قعالیتهای ابن سینا در علوم طبیعی – ابن سینا و شیمی – ابن سینا و گیاه شناسی – ابن سینا و حیوان شناسی – موفقیتهای ابن سینا در پزشکی – حسد و کینه ورزی نسبت به ابن سینا -           ابوریحان بیرونی شرح حال – آثار علمی – روش علمی – برخی تلشای بیرونی در فیزیک – وزن مخصوص فلزات و سنگها – تفوت وزن مخصوص آب – تأثیر حرارت بر فلزات – تعادل سیالات – جریان پرتوهای نور – مهمترین تألیفات بیرونی -           عبدالرحمن خازنی شرح حال – برخی فعالیتهای خازنی در فیزیک – نیروی گرانش – نیروی بالابرنده سیالات و هوا – مقاومت سیالات در برابر حرکت – وزن مخصوص مواد سخت – وزن مخصوص سیالات – وزن خالص و وزن مخصوص جسم مرکب – تألیفات خازنی -           ابن ملکای بغدادی شرح حال – تلاشهای او در حوزه طب – مهمترین تألیفات وی – برخ یکوششهای ابن ملکا در مکانیک – انواع حرکت – انداز ه حرکت– سقوط آزاد اجسام – قانون دوم و سوم حرکت -           فخرالدین رازی شرح حال - وصیت – فعالیتهای فخر رازی – ریاضیات و فلک – علوم طبیعی – طب کالبد شکافی – شیمی – تألیفات فخر رازی-   برخی فعالیتهای فخر رازی در علوم طبیعی – تفاوت نیروها از جهت شدت و مدت – قتنون اول و سوم حرکت -  مقاومت محیط – نور و صدا -           نصیرالدین طوسی شرح حال – فعالیتهای طوسی – در زمینه ریاضیات ، فلک – تألیفات در مثلثات – هندسه – حساب و جبر – نور و بینایی – فلک شناسی – برخی تلاشهای طوسی در طبیعیات – انواع قوا – اجتماع نیروی گرانش و قوه قسری – حرکت و زمان – نرمی و سفتی – کیفیت بینایی   -           قطب الدین شیرازی شرح حال – برخی تلاشهای شیرازی در فیزیک – تألیفات شیرازی – اعتراف به برتری های شیرازی – -           کمال الدین ابوالحسن فارسی شرح حال – ماجرای فارسی و کتاب المناظر – بعضی فعالیتهای فارسی در فیزیک – نظریه فارسی پیرامون رنگین کمان – تألیفات فارسی

ریاضیدانان دوره اسلامی

عنوان : ریاضیدانان دوره اسلامی توضیحات : از سده سوم تا سده یازدهم هجری منبع : کتاب زندگینامه ریاضیدانان دوره اسلامی

آذر خور ابوالحسن آذر خور بن استاد جشنس  مهندس   ریاضی دان ایرانی ( نیمه دوم سده چهارم – ثلث ال سده پنجم)  ابراهیم بن سنان ابو اسحاق بن سنان بن ثابت بن قره  ریاضی دان و منجم و پزشک مسلمان ( 296-335)  ابن بدر ابو عبدالله محمد بن عمر بن محمد بلنسی معروف به ابن بدر  ریاضی دان مسلمان اندلسی ( ؟ - پیش از 687)  ابن بغدادی ابو عبدالله حسن بن محمد بن حمله معروف به ابن بغدادی  ریاضی دان عراقی ( ظاهراٌ در اواسط سده پنجم می زیست )  ابن بنای مراکشی ابوالعباس احمد بن محمد بن عثمان ازدی  دانشمند و ریاضی دان ( 654- 721)  ابن حنبلی محمد بن ابراهیم رضی الدین ابو عبدالله معروف به ابن حنبلی دانشمند حلبی ( 877 – 971)  ابن خوام ( عماد الدین بغدادی) عبدالله بن محمد بن عبدالرزاق عنادالدین بغدادی معروف به ابن خوام  ریاضی دان   و طبیب ( 643- 728)  ابن دایه ابو جعفر احمد ابن یوسف بن ابراهیم بن دایه  ریاضی دان و منجم مصری ( ؟ - در حدود 330)  ابن سمح ابوالقاسم اصبغ بن محمد بن سمح  ریاضی دان و منجم و طبیب اندلسی (؟ - 426)  ابن سینا ابو علی حسین ابن عبدالله بن حسن بن علی بن سینا  ریاضی دان و فیلسوف و طبیب و منجم ایرانی (370- 428)  ابن صلاح همدانی ابوالفتوح احمد ابن محمد بن سریّ نجم الدین همدانی  ریاضی دان و فیلسوف و طبیب ایرانی (؟- 548)  ابن غازی مکناسی محمد ابن احمد بن علی ابو عبدالله معروف به ابن غازی  دانشمند مراکشی که به ریاضیات نیز می پرداخت (841-919)  ابن فلّوس ابو طاهر اسماعیل ابن ابراهیم شمس الدین ماردینی معروف به ابن فلّوس   ریاضی دان مسلمان (590-637 یا 650)  ابن قنفوذ ( ابن قنفذ ) ابو العباس احمد بن حسن معروف به ابن قنفذ فقیه ومورخ که به ریاضیات نیز   می پرداخت ( 741-809 یا 810)  ابن مجدی ابو العباس احمد بن رجب ، شهاب الدین معروف به ابن مجدی  ریاضی دان و منجم مصری ( 767 – 850)  ابن هائم ابو العباس احمد بن محمد ، شهاب الدین معروف به ابن هائم  دانشمند و ریاضی دان مصری ( 753 یا 156-815)  ابن هیثم ابوعلی حسن بن حسن بن هیثم  فیزیکدان و ریاضی دان بصری مصری ( 354 – 430)  ابن یاسمینی ابومحمد عبدالله بن محمد بن حجاج معروف به ابن یاسمینی دانشمد مسلمان بربری نسب مراکشی (؟ - در حدود 601)  ابن یونس ابوالحسن علی ابن ابی سعید عبدالرحمان بن محمد بن احمد یونس صدفی  منجم و ریاضی دان مصری (؟ - 399)  ابو اسحاق صابی ابو اسحاق ابراهیم بن هلال بن ابراهیم حرّانی صابی  ادیب و شاعر و منجم و ریاضی دان ( 313-384)  ابواسحاق کوبنانی شیخ زاده ابو اسحاق بن عبدالله خادم کوبنانی  ریاضی دان ایرانی ( نیمه دوم قرن نهم)  ابوبکر قاضی  ابو جعفر خازن ابو جعفر محمد بن حسین صاغانی خراسانی خازن  ریاضی دان و منجم ایرانی (؟ - در بین سالهای 350 و 360)  ابوالجود ابوالجود محمد بن لیث  ریاضی دان ایرانی ( نیمه دوم سده هارم و وایل سده پنجم )  ابوالحجاج نیشابوری ابوالحجاج یوسف بن احمد نیشابوری  ریاضی دان ایرانی ( در حدود سده چهارم )  ابو الحسن اهوازی ریاضی دان و منجم ایرانی ( نیمه دوم سده چهارم و احیاناٌ ربع اول سده پنجم )  ابوالحسن شمسی هروی ریاضی دان ایرانی ( حدود سده چهارم )  ابوالحسن قاینی ( ابن بامشاد) ابوالحسن علی بن عبدالله بن محمد بن بامشاد قاینی  ریاضیدان ایرانی (در حدود نیمه دوم سده چهارم و نیمه اول سده پنجم)  ابو الحسن کاشی ابوالحسن محمد بن احمد کاشی خضَری  ریاضی دان ایرانی ( ؟ - 928)  ابوالحسن دَسکَری ابو الحسین بن ابوالمعالی دسکری منجم  ابوزید فارسی ابوزید حسن بن عبیدالله فارسی  ابو سعید ضریر جرجانی ابوسعید محمد بن علی ضریر جرجانی ریاضی دان ایرانی ( در حدود سده سوم )  ابو عبدالله شقاق ابو عبدالله حسین ابن احمد شقاق بغدادی ریاضیدان ( ؟ - 511)  ابو عثمان دمشقی ابو عثمان سعید بن یعقوب دمشقی مترجم و ریاضی دان ( در اوایل سده چهارم در گذشت )  ابوالعلای بهشتی ابوالعلای محمد بن احمد بهشتی اسفراینی معروف به فخر خراسان یا قمر خراسان فقیه ایرانی که به ریاضیات نیز می پرداخت ( ؟ - 740)  ابو علی حبوبی ابو علی حسن بن حارث حبوبی خوارزمی فقیه و دانشمند ایرانی که به ریاضیات نیز می پرداخت ( نیمه دوم سده چهارم)  ابوالفتح اصفهانی ابوالفتح اصفهانی محمد بن قاسم بن فضل اصفهانی ریاضی دان ایرانی ( زنده و فعال در 513)  ابو الفضل هروی ابوالفضل احمد بن سعد هروی ریاضی دان و منجم ایرانی ( ؟ - بین 380 و 390)  ابوالقاسم نیشابوری ابوالقاسم علی بن اسماعیل نیشابوری ریاضی دان ایرانی ( احیاناً پیش از سده پنجم )  ابو کامل ابوکامل شجاع بن اسلم بن محمد بم شجاع ، معروف به حساب مصری ریاضی دان مصری (؟ - 318)  ابو منصور بغدادی ( عبدالقاهر بغدادی) ابو منصور و عبدالقاهر بن طاهر بن محمد فقیه شافعی و ریاضی دان عراقی ( ؟ - 429)  ابو منصور طوسی دانشمند ایرانی (.... ظاهراً سده نهم )  ابو نصر عراق ( ابو نصر جعدی) ابو نصر منصور بن علی بن عراق جیلانی ریاضی دان و منجم معروف ایرانی ( ؟ - بین 408 و 427)  اثیر الدین ابهری مفضل بن عمر اثیر الدین ابهری فیلسوف و منطقدان و ریاضی دان و منجم ایرانی ( ؟ - 663)  احمد اربلی احمد بن علی بن عمر بن صالح اربلی ( شاید در نیمه دوم سده هفتم می زیسته )  احمد بن ثابت ابو العباس احمد بن ثابت جمال الدین ریاضی دان ( ؟ - در حدود 671)  اخوان الصفا دسته ای از حکمای قرن چهارم  اسحاق بن حنین اسحاق بن حنین بن اسحاق عبادی ابو یعقوب طبیب و ریاضی دان و مترجم ( 215 – 298 )  اقلیدسی ابو الحسن احمد بن ابراهیم اقلیدسی ریاضی دان ( در 341 در دمشق می زیسته است )  الغ بیک محمد تراغای معروف به الغ بیک پادشاه و منجم و ریاضی دان ( 796 – 853)  اُموی ابو عبدالله یعیش بن ابراهیم بن یوسف اموی ریاضی دان اندلسی ( نیمه دوم سده هشتم )  امین الدین ابهری ریاضی دان ایرانی ( ؟ - در حدود 733)  بتّانی ابو عبدالله محمد بن جابر بن سنان بتانی منجم بزرگ و ریاضی دان حرّانی ( پیش از 244 – 317 )  بنو موسی محمد و احمد و حسن پسران موسی بن شاکر ریاضی دان و منجمان ایرانی (سده سوم) – محمد که برادر بزرگتر بود در سال 259 در گذشت .  بوزجانی ابوالوفا محمد بن یحیی بن اسماعیل بوزجانی ریاضی دان . منجم معروف ایرانی ( 328 – 388)      بهاء الدین عاملی ( شیخ بهایی) محمد بن حسین بهاء الدین عامای متخصص به بهایی و معروف به شیخ بهایی دانشمند معروف و ریاضی دان ( 953 – 1031)  بیرجندی عبدلعلی بن محمد بن حسین نظام الدین بیرجندی ریاضی دان و منجم ایرانی ( ؟ - 934)  بیرونی ابوریحان محمد بن احمد بیرونی ریاضی دان و منجم ایرانی و دانشمند ایرانی ( 362 – 442 )  تقی الدین حنبلی تقی الدین بن عزّالدین حنبلی ریاضی دان ( ؟ - پیش از سال 812)  تقی الدین راصد محمد بمن معروف بن احمد   ، تقی الدین راصد نیمه دوم سده دهم  تقی الدین فارسی ابوالخیر محمد بن محمد تقی الدین فارسی دانشمند ایرانی ( سده دهم )  تنوخی زین الدین ابو عبدالله محمد بن محمد بن عمرو   التنوخی المعری الحاسب ریاضی دان و ادیب ( ؟ - 748؟)  ثابت بن قرّه ابو الحسن ثابت بن قرة بن زهرون حرّانی ریاضی دان و منجم و طبیب حوزه علمی بغداد ( 221 – 288) جابربن ابراهیم ابو سعید ابر بن ابراهیم دانشمند ( سده چهارم )  جابر بن افلح ابو محمد جابر بن افلح اشبیلی منجم و ریاضی دان ( ؟ - بین سالهای 535 و 545)  جمال الدین صاعد ترکستانی جمال الدین صاعد بن مصدق سغدی ترکستانی ( زنده در 712)  جوهری عباس بن سعید جوهری ریاضی دان و منجم (    اواخر سده دوم و اوایل سده سوم)  جیّانی ابو عبدالله محمد بن معاذجیانی منجم و ریاضی دان ایرانی ( در حدود 379 – 472)  چغمینی محمود بم محمد بن عمر چغمینی خوارزمی منجم و ریاضی دان و طبیب ایرانی ( ؟ - در حدود 745)  حبش حاسب احمد بن عبدالله مروزی ملقب به حبش حاسب منجم و ریاضی دان ایرانی ( ؟ - 250/ 260)  حجاج بن یوسف حجاج بن یوسف بن مطر حاسب مترجم علوم به عربی ( سده دوم و اوایل سده سوم) حسام الدین سالار ( ابن سالار) علی بن فضل الله سالار حسام الدین منجم و ریاضی دان ایرانی ( در سال 513   زنده بود)  خازنی ابوالفتح عبدالرحمان خازنی منم و فیزیکدان و مخترع آلات علمی ( سده ششم   ظاهراً بین سالهای 509 و 525 زنده بود)  خجندی ابو محمود حامد بن خضر خجندی ریاضی دان و منجم معروف ایرانی ( ؟ - در حدود 390)  خلیل بن ابراهیم خیر الدین خلیل بن ابراهیم ریاضی دان ایرانی ( نیمه دوم سده نهم)  خوارزمی ابو عبدالله محمد بن موسی خوارزمی ریاضی دان و منجم ومورخ و جغرافیدان ایرانی ( نیمه دوم سده دوم و نیمه اول سده سوم)  دینوری ابو حنیفه احمد بن داود بن ونند دینوری دانشمند و ریاضی دان ایرانی ( ؟ - 282)  سبط ماردینی ابو عبدالله محمد بن محمد بن احمد بدرالدین معروف به سبط ماردینی منجم و ریاضی دان ( 826 – حدود 912)  سجزی ابو سعید احمد بن محمد بن عبدالجلیل سجزی ریاضی دان و منجم معروف ایرانی ( در حدود 330- در حدود 415) سراج الدین سجاوندی ابوطاهر محمد بن محمد بن عبدالرشید سجاوندی عالم و فقیه ( ؟ - حدود 470)  سعد بیهقی حمزه بن علی بن حمزة قزوینی بیهقی معروف به سعد بیهقی عالم و ریاضی دان ایرانی ( در سال 722 زنده بود)  سلیمان بن عصمت ابو داود سلیمان بن عصمت سمرقندی ریاضی دان و منجم ( ؟ - در سال 275 رصد می کرده است )  سموأَل ابو نصر سموأل یحیی مغربی ریاضی دان و طبیب ( ؟ - در حدود 570)  سنان بن ثابت ابو سعید سنان بن ثابت بن قره طبیب و منجم و ریاضی دان ( ؟ - 331)   سنان بن فتح حرّانی ریاضی دان ( احیاناً در نیمه اول سده چهارم می زیست )    سند بن علی ، ابو طبیب منجم و ریاضیدان سده سوم   شرف الدین سمرقندی شرف الدین حسین بن حسن سمرقندی ریاضیدان ایرانی ( در سال 632 زنده بود)  شرف الدین طوسی مظفر بن محمد بن مظفر شرف الدین طوسی ریاضیدان و منجم ایرانی ( ؟ - در حدود 610)  شرف الدین علی یزدی دانشمند و شاعر و منشی ایرانی ( ؟ - 858)  شمس الدین زرکشی محمد بن ربیع زرکشی الدین مهندس ( نیمه دوم سده هفتم)  شمس الدیت سمرقندی محمد بن اشرف شمس الدین حسینی سمرقندی منطقی و ریاضیدان و منجم ایرانی ( ؟ - در 675 زنده بود)  شنّی ابو عبدالله محمد بن احمد الشنّی ریاضیدان ( بین سده های چهارم و پنجم)  شهر زوری محمد بن علی بن حسن بن احمد شهر زوری مؤلف یک کتاب ریاضی ( ظاهرا سده پنجم یا ششم )  صاغانی ابو حامد احمد بن محمد صاغانی اسطرلابی منجم و ریاضیدان ایرانی ( .... – 379)  صَردفی اسحاق بن یوسف صردفی یمنی ابو یعقوب فقیه یمنی ( ؟ - در حدود 500)  صلاحی  عبدالحمید بن واسع جیلی ابوفضل عبدالاحمید واسع جیلی مروف به ابن ترک ریاضیدان ( در حدود نیمه اول سده سوم می زیست )  عبدالرحمان صوفی ابوالحسین عبدالرحمان بن عمر صوفی رازی منجم و ریاضیدان ایرانی ( 291 – 376)  عبدالعزیز هواری عبدلعزیز علی بن داود هواری ریاضیدان مراکشی ( نیمه دوم سده هفتم و اوایل سده هشتم )  عبدالله شنسوری عبدالله محمد بن عبدالله بن علی عجمی شنسوری فقیه فَرَضی ( ؟ - 999)  عبدالملک شیرازی ابوالحسین عبدالملک بن محمد شیرازی ریاضیدان و منجم ایرانی ( ؟ - پیش از 600)  عز البتول زنجانی ریاضیدان ایرانی  عزالدین زنجانی عزالدین عبدالوهاب بن ابراهیم خزرجی زنجانی دانشمند ایرانی ( ؟ - 660)  عزالدین وفایی عبداالعزیز محمد ابوالفضایل عزالدین وفایی منجم و ریاضیدان ( ؟ - 876)  علاء الدین سهل ، ابو سعد ریاضیدان   و منجم ( نیمه دوم سده چهارم)  علم الدین قیصر قیصر بن ابوالقاسم بن عبدالغنی علم الدین تعاسیف ریاضیدان   و منجم و مهندس مصری ( 574 – 649)  علی انصاری علی بن ابی بکر بن جمال انصاری مکی نورالدین ریاضیدان   ( ؟ - در حدود – 1050)  علی انطاکی علی بن احمد ابوالقاسم انطاکی ملقب به مجتبی ریاضیدان   ( ؟ - 376)  علی بن ولی علی بن ولی بن حمزه مغربی دانشمند ( در 999 زنده بود )  علی بن یوسف بن علی از دبیران ( سده پنجم و ششم )  علی تادلی ( ابن هیدرو) علی بن موسی بن عبدالله بن هیدرو تادلی ریاضیدان   و منجم ( ؟ - 816)  علی زمزمی علی بن محمد بن اسماعیل زمزمی نورالدین فقیه و عالم به ریاضیات ( ؟ - 885)  علی سهروردی ابوالحسن علی بن مسلم سلمی مشهور به ابن سهروردی و ملقب به جمال الاسلام فقیه و ریاضیدان ( ؟ - 533)  علی عمرانی علی بن احمد عمرانی ریاضیدان موصلی ( ؟ - 344)  عماد الدین کاشانی عماد الدین یحیی بن احمد کاشانی (قاضی) دانشمند و ریاضیدان ایرانی ( نیمه دوم سده هشتم)  عمربن   عبدالعزیز جنجی فارسی پیش از سال 940 کتاب زیر را نوشته است : شمس الحساب الفخری ( به فارسی)  عمر خیام غیاث الدین ابئ الفتح عمر بن ابراهیم خیامی نیشابوری ریاضیدان و منجم و حکیم و شاعر ایرانی ( 439 – 526)  غرس الدین حلبی احمد بن ابراهیم غرس الدین حلبی دانشمند ( ؟ - 971)  غیاث الدین منصور دشتکی منصور بن صدر الدین محمد حسینی دشتکی شیرازی دانشمند ایرانی که به ریاضیات نیز می پرداخت ( ؟ - 948) غیاث الدین علی اصفهانی غیاث الدین علی بن امیران حسینی اصفهانی دانشمند ایرانی ( سده نهم)  فارابی ابو نصر محمد بن طرخان فارابی فیلسوف و دانشمند و ریاضیدان و منجم ( 259 – 339)  قاضی زاده رومی صلاح الدین پاشا موسی بن محمد بن محمود بن محمود قاضی زاده رومی منجم و ریاضیدان ترک ( ح 766 – ح 840)  قبیصی ابو صفر عبدالعزیز عثمان بن علی قبیصی هاشمی احکامی و ریاضیدان ( ؟ - نیمه دوم سده چهارم )  قسطا بن لوقا بعلبکی زشکو فیلسوف و ریاضیدان و منجم ( ؟ - حدود 300)  قطب الدین شیرازی محمود بن مسعد بن مصلح ، معروف به قطب الدین شیرازی دانشمند و طبیب و ریاضیدان و منجم ایرانی ( 634 – 710)  قطب الدین لاهیجی محمد بن علی بن عبدالوهاب شریف دیلمی لاهیجی اشکوری ( از علمای امامیه سده یازدهم)  قلصادی ابوالحسن علی بن محمد قرَشی بسطی ریاضیدان و فقیه و دانشمند اندلسی ( 815 – 891)  قوشچی علاءالدین علی بن محمد سمرقندی معروف به ملا علی قوشچی دانشمند و ریاضیدان و منجم ایرانی ( ؟ - 879)  کاشانی غیاث الدین جمشید بن مسعود بن محمود طبیب کاشانی ریاضیدان و منجم مشهور ایرانی ( ؟ - 832)  کرابیسی احمد بن عمر کرابیسی ریاضیدان ( نیمه دوم سده سوم)  کرسی ابوبکر محمد بن حسین ( یا حسن ) کرجی ریاضیدان ایرانی ( ؟ - در حدود 420)  کمال الدین ابن یونس ابوالفتح کمال الدین موسی بن یونس بن محمد بن منعه حکیم و فقیه و ریاضیدان عراقی ( 551 – 639)  کمال الدین فارسی حسن بن علی بن حسن کمال الدین فارسی ریاضیدان و فیزیکدان ایرانی ( در حدود 665 – 718)  کوشیار گیلی کیا ابوالحسن کوشیار بن لبان بن باشهری گیلانی ریاضیدان و منجم   ایرانی ( در حدود 330 – اوایل سده پنجم )  کوهی ابوسهل و یجن بن رستم کوهی ریاضیدان و منجم معروف ایرانی ( ؟ - در حدود 405) ماهانی ابو عبدالله محمد بن عیسی ماهانی ریاضیدان و منجم معروف ایرانی ( ؟ - در حدود 275)  محمد باقر یزدی ملا محمد باقر بن زین العابدین یزدی ریاضیدان ایرانی ( ؟ - زنده در 1047)  محمد بن احمد قمی ( ابن کشنه) رشید الدین ابو جعفر محمد بن احمد بن محمد بن کشنه قمی ریاضیدان ایرانی ( احیانا در سده های چهارم و پنجم)  محمد بن ایوب طبری ( حاسب طبری) ابئ جعفر محمد بن ایوب طبری حاسب ریاضیدان ایرانی ( ؟ - بعد از 485)  محمد بن حسین محمد بن حسین بن محمد بن حسین ریاضیدان ( نیمه دوم سده ششم و اوایل سده هفتم)  محمد عبدالباقی بغدادی ( محمد بغدادی) ابوبکر محمد بن عبدالباقی بن محمد بغدادی فقیه و ریاضیدان حنبلی ( 442 – 535)  محمد بن عبدالعزیز هاشمی ، ابو علی ریاضیدان و منجم ( سده چهارم)  محمد بن عبدالکریم غزنوی ریاضیدان ایرانی ( سده هفتم یا هشتم)  محمد بن عبدالله حصّار ابوبکر ( یا ابو زکریا ) محمد بن عبدالله بن عیاش معروف به حصّار ریاضیدان( سده های ششم یا هفتم)  محمد بن عبدون ابو عبدالله محمد بن عبدون جبلی عذری طبیب و ریاضیدان اندلسی ( 311 – بعد از 360)  محمد عطار محمد بن حسن بن ابراهیم اِسعردی عطار  محمود ایرانشاهی محمود بن بدرالدین ایرانشاهی ریاضیدان ایرانی ( شاید سده پنجم)  محمود هروی هیوی محمود بن قوام قاضی والشتانی ریاضیدان ایرانی ( زنده در 838)  محیی الدین سخاوی ابوالجود عبدالقادر علی سخاوی ، محیی الدین در حدود 1000 در گذشته است .  محیی الدین مغربی یحیی بن محمد بن ابی لشکر مغربی ریاضیدان و منجم اندلسی ( ؟ - 682)  مسعود بن معتز مسعود بن معتز معروف به عماد نظامی مشهدی ریاضیدان ایرانی ( در 824 زنده بود)  مسلمه بن احمد مجریطی ابوالقاسم بن احمد مجریطی دانشمند اندلسی ( ؟- در حدود 398)  مسیح حسینی ( سید) ریاضیدان ایرانی ( زنده در 1078)  مظفر اسفزاری امام ابو حاتم مظفر بن اسماعیل اسفزاری و منجم ایرانی ( نیمه دوم سده پنجم و اوایل سده ششم )  ملک   محمد اصفهانی ملک محمد فرزند سلطان حسین اصفهانی مظفر اسفزاری  ایرانی ( زنده در 948)  موسی بن میمون ابو عمران ، موسی بن میمون بن عبدالله فرطبی اسرائیلی طبیب و فیلسوف و حکیم الهی که به ریاضیات نیز می پرداخت ( 529 – 601)  میبدی قاضی کمال الدین حسیب بن معین الدین حسینی یزدی میبدی دانشمند ایرانی که به ریاضیات نیز می پرداخت ( سده نهم )  میرم چلبی محمد بن قاضی زاده معروف به میرم چلبی دانشمند و منجم و ریاضیدان و منجم ترک ( ؟ - 931)  نسوی ابوالحسن علی بن احمد نسوی ریاضیدان و منجم ایرانی ( 393 – در حدود 473)  نصربن عبدالله عزیزی ریاضیدان ( نیمه دوم سده چهارم)  نصیرالدین طوسی ( خواجه نصیر الدین طوسی ) ابو جعفر محمد بن محمد بن حسن ملقب به نصیر الدین و مشهور به محقق طوسی منجم   و ریاضیدان و حکیم و نویسنده ایرانی ( 597 – 672)  نظام اعرج نیشابوری نظام الدین حسن بن محمد بن حسین قمی نیشابوری معروف به نظام اعرج دانشمند و ریاضیدان ایرانی (سده هفتم و هشتم )  نظیف بن یُمن ابو علی نظیف بن یمن متطبّب قسّ یونانی طبیب و مترجم  که به ریاضیات نیز می پرداخت . ( ؟ - 380)  نیریزی ابوالعباس فضل بن حاتم نیریزی ریاضیدان و منجم ایرانی ( نیمه دوم سده سوم و اوایل سده چهارم)  یحیی بن ابی منصور منجم ایرانی ( در بین سالهای 215 و 217 در گذشت)  یعقوب بن محمد سجستانی شاید در سده چهارم می زیسته . از او   نسخه ناقص رساله زیر موجود است : معرفه المساحه  یوحنّا القسّ یوحنا بن یوسف حارث بن بطریق ، القسّ ریاضیدان و منجم کتابهای یونانی ( نیمه اول سده چهارم) منبع: کتاب زندگینامه ریاضیدانان دوره اسلامی از سده سوم تا سده یازدهم هجری نوشته ابوالقاسم قربانی انتشارات مرکز نشر دانشگاهی